Kampania wyborcza w mediach – raport specjalny (2)
Towarzystwo Dziennikarskie
Monitoring „Wiadomości” TVP, „Faktów” TVN i „Wydarzeń” Polsatu
między pierwszą a drugą turą wyborów samorządowych 22 października – 2 listopada 2018 r.
Monitoring został przeprowadzony przez zespół obserwatorów-członków Towarzystwa Dziennikarskiego koordynowany przez Andrzeja Krajewskiego. Każde wydanie dziennika telewizyjnego było monitorowane przez co najmniej dwie osoby; z ich obserwacji powstały raporty dzienne, a na ich podstawie – raport końcowy. Są również nagrania omawianych tematów.
Jest to druga część monitoringu kampanii wyborczej w „Wiadomościach” TVP, realizowanego wcześniej przez tę samą grupę obserwatorów przed pierwszą turą wyborów samorządowych, w dniach 24 września – 7 października 2018 r. Jego wyniki zostały przedstawione opinii publicznej na stronie www.towarzystwodziennikarskie.pl .
Celem monitoringu między pierwszą a drugą turą wyborów samorządowych było porównanie przekazu na temat wyborów różnych nadawców, w tym nadawcy publicznego (TVP), odnotowanie ich preferencji politycznych, manipulacji i opuszczeń informacyjnych.
Tab.1 Liczba tematów wyborczych w dziennikach TV między pierwszą a drugą turą wyborów
22.10 | 23.10 | 24.10 | 25.10 | 26.10 | 27.10 | 28.10 | 29.10 | 30.10 | 31.10 | 1.11 | 2.11 | Razem | |
Wiad. | 6 | 3 | 2 | 2 | 1 | 1 | 2 | 1 | 2 | 2 | 0 | 2 | 24 |
Wydarz. | 7 | brak* | 2 | 4 | 2 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 0 | brak* | 19 |
Fakty | 6 | 4 | 3 | 2 | 1 | 1 | 0 | 1 | 2 | 1 | 0 | 2 | 22 |
*na stronach internetowych Polsatu brak tego wydania „Wydarzeń”.
Tab.2 Miejsce tematów wyborczych w dziennikach TV między pierwszą a drugą turą wyborów
22.10 | 23.10 | 24.10 | 25.10 | 26.10 | 27.10 | 28.10 | 29.10 | 30.10 | 31.10 | 1.11 | 2.11 | |
Wiad. | 1,2,3,4,5,9 | 1,2,3 | 1,2 | 1,2 | 1 | 1 | 1,2 | 3 | 1,2 | 1,2 | 0 | 2,8 |
Wydarz. | 1,2,3,4,5,6,7 | brak | 1,2 | 1,2,3,4 | 1,3 | 3 | 0 | 1 | 1 | 2 | 0 | brak |
Fakty | 1,2,3,4,5,6 | 1,4,5,8 | 1,5,8 | 1,9 | 6 | 4 | 0 | 4 | 2,6 | 5 | 0 | 1,2 |
Jak wynika z obu tabel, wybory były ważne dla obserwowanych dzienników TV. Tylko jednego dnia, na Wszystkich Świętych 1 listopada, nie było w nich ani jednego tematu wyborczego. „Wiadomości” miały TW we wszystkie inne dni; „Fakty” i „Wydarzenia” nie miały TW także w niedzielę 28 października.
W „Wiadomościach” było w sumie 24 TW, w „Wydarzeniach” 19, w „Faktach” 22. Jeśli wyłączymy z tego porównania dwa dni bez analizy „Wydarzeń”, to odpowiednio było to : 19, 19, 16 TW. Oznacza to, że tematy wyborcze były ważniejsze dla „Wiadomości” i „Wydarzeń” niż dla „Faktów”.
W „Wiadomościach” 8 razy na 11 temat wyborczy był na czołówce. W „Wydarzeniach” – 6 razy na 8, w „Faktach” – 4 razy na 10. Jak widać, dla „Wiadomości” wybory były najważniejszym tematem dwóch tygodni między pierwszą a drugą turą wyborów.
A co spychało tematy wyborcze z czołówek „Faktów” i „Wydarzeń”? Zdarzało się, że wydarzenia, o których „Wiadomości” w ogóle nie informowały:
26.10 w „Faktach” – strajk w LOT; nazajutrz – „Strzały w Pittsburghu”, a w „Wydarzeniach” zawieszenie strajku w LOT i zamieszanie z Rzecznikiem Praw Dziecka (senatorowie PiS odrzucili kandydatkę przegłosowaną przez PiS w Sejmie) – ani słowa w „Wiadomościach”.
W niedzielę 28.10 „Ameryka w żałobie” po ataku na synagogę w Pittsburghu („Fakty”) i „Utrata kontroli” przez Pawła Kukiza nad tym, co tweetował w piątkowy wieczór („Wydarzenia”).
29 i 30 października czołówka „Faktów”: „W tył zwrot w sprawie marszu” – prezydenta nie będzie na marszu z narodowcami i gdzie będą maszerować politycy PiS (brak informacji w „Wiadomościach”).
31.10 w dziennikach TVN i Polsatu: negatywna opinia MSZ o wniosku min. Ziobry do Trybunału Konstytucyjnego. „Wiadomości” owijają ten spór w inny temat i spychają go na czwarte miejsce, jako informację o stosunkach z UE, z manipulacyjnym paskiem: „Praworządność czy dyktat?”.
Tab.3 Tematy wyborcze w „Wiadomościach”
Data | Liczba TW | Belki (paski) tematów wyborczych |
22.10 | 6 | 1. PiS wygrywa wybory samorządowe 2. Kto powalczy w drugiej turze 3. Płażyński lepszy od Wałęsy 4. Widzowie wybrali wieczór wyborczy w TVP 5. Młodzi stawiają na PiS 6. Kandydaci z problemami |
23.10 | 3 | 1. Opozycja traci, PiS zyskuje 2. Spektakularna wygrana 3. Wyborcze kontrowersje |
24.10 | 2 | 1. Koalicje i negocjacje w sejmikach 2. Wyborcza klęska PSL |
25.10 | 2 | 1. PKW: Prawo i Sprawiedliwość wygrało wybory 2. Ludowcy przegrali wybory |
26.10 | 1 | 1. Powyborcza układanka |
27.10 | 1 | 1. Wyborcza dogrywka 4 listopada |
28.10 | 2 | 1. Przed II turą wyborów samorządowych 2. Trudny czas przewodniczącego Schetyny |
29.10 | 1 | 1. Ostatnia prosta przed II turą głosowania |
30.10 | 2 | 1. Przedwyborcze emocje |
31.10 | 2 | 1. Debaty wyborcze 2. Wyborczy falstart PO |
2.11 | 2 | 1. Przed samorządową dogrywką 2. Młodzi w samorządach |
Zajmujemy się propagandą „Wiadomości”, bo to dziennik nadawcy publicznego, zobowiązanego prawnie do się pluralizmu, bezstronności, wyważenia i niezależności swojego przekazu. Na „Faktach” i „Wydarzeniach”, dziennikach nadawców komercyjnych, takie zobowiązanie nie ciąży, choć propaganda w każdym medium jest szkodliwa.
22.10, poniedziałek po pierwszej turze wyborów: Największy news tych wyborów „Wiadomości” skwitowały 5-sekundowym zdaniem: „Dla Rafała Trzaskowskiego to niewątpliwie słodki poranek. Zwyciężył w pierwszej turze”. W obrazie Trzaskowski rozdawał pączki na stacji metra Politechnika i dziękował warszawiakom. Wieczór wyborczy KO, gdzie świętowano jego zwycięstwo, jedynie mignął we wcześniejszym, zbiorczym materiale o wygraniu wyborów przez Prawo i Sprawiedliwość (nie ma już Zjednoczonej Prawicy), z wypowiedziami prezesa PiS Jarosława Kaczyńskiego, premiera Mateusza Morawieckiego i wieloma obrazkami rozentuzjazmowanego tłumu.
W temacie „Kto powalczy w drugiej turze”: „Zaskoczeniem jest również to, że w drugiej turze w Szczecinie i w Gdańsku zabraknie kandydatów PO i Nowoczesnej”. Kraków, kandydatka PiS, M. Wasserman: „Koalicja nawet nie wystawiła swojego kandydata, pięć ugrupowań przeciwko nam i taki wynik”. J. Majchrowski: „Mam mocną konkurentkę”. Dziennikarz „Wiadomości”: „W innych wielkich miastach: Słupsk. Zaskoczeniem jest porażka PO, wygrała kandydatka Biedronia”.
„Wiadomości” obszernie, przez ponad trzy minuty, relacjonowały porażkę kandydata PO w Gdańsku, Jarosława Wałęsy. Obrazka jego ojca, Lecha Wałęsy, głosującego w koszulce z napisem „Konstytucja” w „Wiadomościach” nie było.
Pod koniec wydania „Wiadomości” przedstawiły „Kandydatów z problemami”- wójta Zbigniewa W. z Daszyna, oskarżonego o 92 przestępstwa w zorganizowanej grupie, Hannę Zdanowską (PO) z Łodzi i Czesława Małkowskiego z Olsztyna. Manipulacja informacyjna, bo ciężar zarzutów wobec tych osób jest bardzo różny: wójt z sąsiadami oskarżony jest o wyłudzenia rolniczych dopłat europejskich, były prezydent Małkowski o gwałt, a prezydent Zdanowska ukarana grzywną za poświadczenie nieprawdy we wniosku kredytowym partnera wiele lat temu.
Wtorek 23.10, drugi dzień po wyborach. „Wiadomości” nadal propagują zwycięstwo PiS.
W „Opozycja traci, PiS zyskuje” TVP punktuje PSL, podobnie jak poprzedniego dnia, przytaczając wypowiedź marszałka Adama Struzika o możliwym rządzeniu przez PSL w 15 sejmikach i setkę rzeczniczki PiS, Beaty Mazurek: „Może PSL powinien się zastanowić nad tym, czy nie warto zmienić lidera, żeby PSL mogło mieć zdolność koalicyjną z innymi ugrupowaniami. Chociażby z nami.”
„Spektakularna wygrana” przedstawia wygraną jednym głosem i to, że w Bukowinie Tatrzańskiej w radzie miasta jest tylko PiS. Przykładów z KO czy PSL – brak.
„Wyborcze kontrowersje” – o bałaganie, kolejkach, przemęczonych ludziach w komisjach, ukradzionych kartach wyborczych, problemami z systemem rejestracji. Mimo to „głosów nieważnych będzie mniej niż za poprzednich rządów, a winne bałaganu są władze Warszawy”. Tysiąc nieprawidłowości odnotował założony na Jasnej Górze Ruch Kontroli Wyborów. O innych kontrolujących wybory – ani słowa.
Środa 24.10, trzeci dzień po wyborach. PKW ma wieczorem ogłosić wyniki. „Wiadomości” przedstawiają „Koalicje i negocjacje w sejmikach”. Mocne słowa o klęsce PO i zwycięstwie PiS. Zapowiedź negocjacji: „Wpierw my, potem przegrani ruszą do rozmów”. Bez słowa o miastach. Kolejny materiał to „Wyborcza klęska PSL.” Dokładne wyliczenia ile stracili. Judzenie na Kosiniaka-Kamysza. Powtórka opinii Beaty Mazurek z wczoraj, ale już bez ostatniego zdania „może z nami” (koalicja). „Lokalni działacze przerażeni”, „coraz głośniej o transferach z PSL do PIS”.
Czwartek 25.10, wyniki z PKW. „Najlepszy wynik PiS w historii wyborów samorządowych”. 34% – PiS, 27% – Koalicja Obywatelska, 12% – PSL. To wzrost dla PiS o 7%, dla PO tylko o 0,3%, a dla PSL – dwukrotny spadek. Sukces PiS w sejmikach: samodzielnie będą rządzić w 6, PO w 1, PSL traci wszędzie. PiS poparło 2 mln ludzi więcej niż 4 lata temu. Komentatorzy mówią o sukcesie PiS.
Drugi wyborczy temat, o klęsce PSL, czwarty dzień z kolei: „Ludowcy przegrali wybory”. Dla PSL 157 mandatów 4 lata temu, teraz 70. Poparcie mniejsze o milion głosów. Stracili lubelskie i świętokrzyskie, dawne bastiony ludowców, i nie tylko. Nieukrywana radość z klęski PSL. Sugestie o nieuczciwym sukcesie sprzed 4 lat. Łaskawie wyciągnięta ręka do ewentualnej koalicji w sejmikach. Nikt nie wspomina o obrzydliwościach PSL, o czym TVP bębniła przez całą kampanię wyborczą.
Piątek, 26.10, piąty dzień po wyborach. Czołówka „Wiadomości”: „Powyborcza układanka”. J. Kaczyński w Siedlcach nawiązuje do formuły Jaruzelskiego – porozumienia i walki. W Mielcu – poparcie dla prezydenta F. Kapinosa. „Wiadomości” informują o odrzuceniu przez Sąd Okręgowy w Krakowie wyborczego pozwu prezydenta Majchrowskiego przeciwko premierowi (informacji o złożeniu pozwu nie było), ale już nie o tym, że Majchrowski się odwoła. W. Frasyniuk: Przewodniczący PO jest przykładem jak wszystko można spieprzyć. R. Trzaskowski przedstawiony jako polityk niewiarygodny: obiecywał w kampanii odbudowę stadionu Skry, a teraz się wycofuje.
„Wiadomości” mają jeszcze jeden temat, w istocie wyborczy, „Lokalny układ w Karpaczu”. Brak wody w mieście jest rezultatem układu korupcyjnego: hotel Gołębiewski wybudowano poza Planem Zagospodarowania Przestrzennego, na skutek nacisku biznesu na PO i PSL. Karpacz leży na Dolnym Śląsku, gdzie trwają rozmowy o koalicji w sejmiku.
Sobota, 27.10. „Wyborcza dogrywka 4 listopada”. Obszerna relacja z wystąpień Jarosława Kaczyńskiego w Przemyślu i Sanoku. Zapowiedź kupna przez PGE fabryki Autosan. Wypowiedzi kandydatów PiS na prezydentów Sanoka, Bielska-Białej, Chełma. Przypomnienie, że w Warszawie Rafał Trzaskowski „zdążył nawet zmienić zdanie w sprawie Skry”, a PSL stracił w wyborach najwięcej. Prezydent Andrzej Duda w wywiadzie dla TVP docenia „ogromny postęp PiS, jeśli chodzi o wynik wyborczy”. Ekspert: rozmowy o koalicjach PiS prowadzi w komfortowej sytuacji.
Niedziela 28.10. „Przed II turą wyborów samorządowych”. Kaczyński: są sprawy wspólne. Walka o pozyskanie koalicjantów. Setki kandydatów na prezydentów z PiS: Radom – Wojciech Skurkiewicz, Bielsko Biała – Przemysław Drabek, Chełm – Jakub Banaszek (o omyłce z Chełmnem przed pierwszą turą ani słowa). Majchrowski sadzi drzewa, Wasserman na targach książki. Płażyńskiego popierają naukowcy, Adamowicz rządzi od 20 lat, ma poparcie PO. Stare nagranie, jak kłócą się z Wałęsą, kłopoty Adamowicza z oświadczeniem majątkowym.
Drugi temat: „Trudny czas przewodniczącego Schetyny”. Kłopoty we własnej partii i wśród partyjnych dysydentów (Huskowski). PO traci dominację w mateczniku, we Wrocławiu. Układanie koalicji niełatwe dla Schetyny. Ekspert Maliszewski: PO traci Dolny Śląsk, będzie rządzić PiS . Frasyniuk krytykuje Schetynę. Marek Król: Schetyna słabnie.
Poniedziałek 29.10. „Ostatnia prosta przed II turą głosowania” – obszerne setki prezesa Kaczyńskiego: Nie ideologii, tak rozwojowi, chcemy zgody, a nie wojny. PiS chce budować małe ojczyzny, np. w powiecie koneckim lokalni działacze dogadali się z SLD, ale górę wzięła ideologia – setka Czarzastego: „Ci członkowie SLD zostali zawieszeni, nie wchodzimy w żadne koalicje z PiS”. Propozycje kandydatów PiS dla społeczności lokalnych: Damian Kunert w Zduńskiej Woli da po 200 zł seniorom; w Krakowie M. Wassermann stworzy dla nich ośrodki; w Gdańsku Kacper Płażyński chce rozwiązywać problemy mieszkańców. Pomysły mają mieszkańcy Chełma, ale nie spełnia ich prezydent z SLD, Agata Fisz. Zmierzy się z Jakubem Banaszkiem, który proponuje budowę 500 mieszkań i medycznego miasteczka.
Kandydat PiS na prezydenta Radomia, W. Skurkiewicz chce darmowej komunikacji miejskiej, nawet dla tych, którzy w nocy zniszczyli jego plakaty. W Dąbrowie Górniczej kandydat ZP Robert Warswas dostał pogróżki, że spalą mu dom, a jego zamordują. Negatywne emocje podgrzewają liderzy KO, powtarzając kłamstwo o rzekomym Polexicie. Prezes J. Kaczyński: Mieszkańcy wielkich miast dali się zmanipulować przez to wielkie kłamstwo.
Wtorek, 30.10. Na czołówce „Przedwyborcze emocje”, po raz kolejny zaczynające się od setki Jarosława Kaczyńskiego, tym razem ze Skarżyska Kamiennej. Coraz bardziej przypomina to sakramentalne otwarcia „Dziennika Telewizyjnego” Macieja Szczepańskiego: „Pierwszy Sekretarz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, towarzysz Edward Gierek…”.
„Wiadomości” przedstawiają PiS-owskich kandydatów na prezydentów Grudziądza, Włocławka, Konina, Ciechocinka. W Kielcach raper Liroy, trójka w pierwszej turze, zarzuca Bogdanowi Wencie z PO próbę kupienia jego głosów; Wenta dementuje. W Krakowie setka Wassermann przeciwko developerom i riposta Majchrowskiego. W Gdańsku drugiej debaty nie będzie, Adamowicz odmówił. Prof. Domański z PAN: boi się, jest kiepskim politykiem.
Informacji o tym, że premier przegrał w drugiej instancji z prezydentem Majchrowskim i musi sprostować kłamstwo o braku walki ze smogiem w Krakowie, nie ma. „Wiadomości” zawijają tę informację w trzeci temat: „Sukces rządowego programu walki ze smogiem”. Gość „Wiadomości”, minister przedsiębiorczości J. Emilewicz uznaje wyrok za „kontrowersyjny”, ale i tak prowadzący przerywa jej w pół słowa.
Środa 31.10, przedostatni dzień kampanii, bo nazajutrz Wszystkich Świętych. „Debaty wyborcze” z czołówki „Wiadomości” mają miejsce tylko w Krakowie, bo w Gdańsku odmówił Adamowicz. Nie chciał przyjść do ośrodka TVP, gdzie przed i po debacie jest opluwany. Jego brak w studio „wyraźnie nie spodobał się mieszkańcom Gdańska”, a urzędnicy miejscy wpłacali na kampanię Adamowicza. Piotr Gierszewski, radny PiS mówi, że wpłaty są dozwolone, ale „moralnie budzą kontrowersje”. Podczas debaty w Krakowie Majchrowski nie może znaleźć pytania, robi wrażenie zagubionego staruszka. „Wiadomości” grillują widzów tym obrazem Majchrowskiego przez 33 sekundy, a pytania i tak nie poznajemy.
W Chełmie Kaczyński w wspiera kandydata PiS na prezydenta, pokazywanego intensywnie od kilku dni. Prezydent Lubawski z PiS mówi, że ludzie w Kielcach są szczęśliwi, a Wencie z PO Liroy (przegrał w pierwszej turze) zarzuca, że mu coś proponuje za poparcie. „Wiadomości” mówią, że Wenta odpiera zarzuty, ale nie ma jego wypowiedzi. Radosław Witkowski (KO) ma w Radomiu tylko 5 % przewagi, a Skurkiewicz (PiS) ma ambitne plany. Agnieszka Muzyk, kandydatka PiS w Łomży, chce zatrzymać młodych w mieście. Kandydaci KO nie istnieją.
Ale dopiero drugi temat wyborczy osiąga szczyt propagandy. Spory o to, kto wygrał pierwszą turę wyborów, „Wiadomości” rozstrzygają tytułem „Wyborczy falstart PO”. Sonda z „Rzeczpospolitej” dowodzi, że zdaniem Polaków wygrał PiS, a przegrał PSL. KO wygrała w jedynie kilku dużych miastach. Widać to, czego „Wiadomości” nie pokazywały w wieczór wyborczy: radość w sztabie PO. Tomasz Poręba, szef kampanii PiS: „Każdy, kto ocenia tą kampanię rzetelnie przyzna, że to jest wielki sukces PiS.”
„Ale są wyjątkowo korzystne wyniki, którymi PO się nie chwali” odkrywa Maksymilian Maszenda, autor tego tematu. W więzieniach. W Białołęce PO zebrało 84 procent głosów, na Bemowie – 73, na Grochowie – 58 procent. Takimi statystykami PiS posługiwało się także w poprzednich kampaniach wyborczych. Jak widać, na finiszu wszystkie chwyty są dozwolone.
W czwartek 1.11 materiałów wyborczych nie było.
Piątek, 2.11, ostatni dzień przed ciszą wyborczą. „Wiadomości” informują o zakończeniu kampanii w Gdańsku przez kandydata PiS w środę, ale mimo to pokazały, że dostał wsparcie dwóch konkurentów. Tyle, że nie z tych, ale z poprzednich wyborów – w 2014 i 2002. Adamowiczowi z pączkami (to jego standardowy widok) ludzie na ulicy śpiewali sto lat. Dlaczego? Bo w piątek miał urodziny, życzenia złożył mu Donald Tusk, ale tego w „Wiadomościach” nie było. Była za to z Krakowa M. Wassermann z oceną debaty z prezydentem Majchrowskim, Iwona Mularczyk, kandydatka PiS na prezydenta Nowego Sącza, Przemysław Drabek z Bielska Białej, Roman Skurkiewicz z Radomia i Wojciech Lubawski z Kielc, miasta festiwalu muzyki pop. Kandydaci PO znowu nie istnieli.
Drugi wyborczy materiał, na koniec „Wiadomości”, miał pasek „Młodzi w samorządach” i dowodził potrzeby pokoleniowej zmiany. O pożytkach z niej świadczyli: ze Stalowej Woli prezydent Lucjusz Nadbereżny (PiS, ale tej informacji nie było), z Ciechanowa Krzysztof Kosiński z PSL (tu informacja była). Nadzieja to: kandydat PiS na prezydenta Chełma Jakub Banaszek, którego „Wiadomości” pokazywały ostatnio codziennie (posłanką z tego okręgu jest rzeczniczka PiS, Beata Mazurek); w Białej Podlaskiej – Dariusz Stefaniuk z PiS, walczący o swój fotel; w Gdańsku- starcie rutyny z młodością, czyli 29-letni Kacper Płażyński kontra 53-letni Paweł Adamowicz i wreszcie wisienka na torcie: Kraków. Młoda i piękna Małgorzata Wassermann w debacie z Jackiem Majchrowskim, który przez 30 sekund nie potrafi zadać jej pytania. To było już pokazywane dwa dni temu, ale bez zegara. Tym razem zegar bił. W niedzielę okazało się komu.
Oceniając całość materiałów wyborczych „Wiadomości” należy stwierdzić, że propagandy nie zawierał tylko jeden z nich: techniczna instrukcja głosowania.
Tab.4 Najważniejsze, poza wyborczymi, polskie tematy polityczne między pierwszą a drugą turą wyborów z ich pozycją w dziennikach TV:
| Temat | „Wiadomości” | „Wydarzenia” | „Fakty” | Uwagi |
1 | Obchody 11 listopada | 30.10 jako 4 manipulacja informacyjna | 29.10 jako 2 30.10 jako 2 | 28.10 jako 4 29.10 jako 1 30.10 jako 1 | Wiad. 30.10: ani słowa o zamieszaniu z marszem narodowców i dniu wolnym 12 listopada |
2 | 12 listopada wolny | 24.10 jako 3 | 26.10 jako 2 | 27.10 jako 5 29.10 jako 2 | |
3 | Marsz Niepodległości | opuszczenie informacyjne | 02.11 jako 6 |
| |
4 | Wybór Rzecznika Praw Dziecka | opuszczenie informacyjne | 27.10 jako 2 | 26.10 jako 3 |
|
5 | Tweety P. Kukiza | 28.10 jako 1 29.10 jako 3 | |||
6 | Strajk w LOT | 22.10 jako 5 23.10 jako 5 27.10 jako 7 01.11 jako 5 manipulacja informacyjna | 25.10 jako 7 26.10 jako 5 27.10 jako 1 30.10 jako 6 31.10 jako 3 01.11 jako 4 | 23.10 jako 1 24.10 jako 2 26.10 jako 1 27.10 jako 3 01.11 jako 3 | Wiad. 22.10: „Dyscyplinarne zwolnienia w LOT” Wiad. 23.10: „Pracownicy LOT podzieleni w sprawie strajku” Wiad. 27.10: „Strajk w LOT zawieszony”, zarobki: 35 tys. piloci, stewardessy 10 -11 tys. zł. |
7 | Sędziowie SN wracają | 24.10 jako 4 manipulacja informacyjna | 23.10 jako 2 | Wiad. 24.10: „Sędziowie wrócili do pracy, co z odprawami?” | |
8 | Duda w Berlinie – żarówki | 24.10 jako 6 manipulacja informacyjna | 24.10 jako 5 | 24.10 jako 4 | Wiad. 24.10 ale bez żarówek, zawinięte w: „Włosi na celowniku Komisji Europejskiej” |
9 | Sędziowie przed rzecznikiem | opuszczenie informacyjne | 25.10 jako 3 31.10 jako 6 | Fakty 31.10 kuratorium w Olsztynie przeciw spotkaniu sędziego z uczniami w kawiarni
| |
10 | Kolizja premier Szydło | opuszczenie informacyjne | 25.10 jako 5 26.10 jako 6 | 25.10 jako 5 31.10 jako 2 | Fakty 31.10 rozprawa w sprawie pierwszej kolizji sprzed roku |
11 | SN wsadza Falentę | 25.10 jako 8 | |||
12 | Tęczowy piątek | 25.10 jako 8 26.10 jako 7 | 26.10 jako 8 | 26.10 jako 8 | |
13 | TSUE zabezpieczenie SN | 26.10 jako 3 31.10 jako 4 manipulacja informacyjna | 26.10 jako 2 | Wiad.26.10 „Unijni prawnicy krytykują prezesa TSUE” Wiad.31.10 „Praworządność czy dyktat?” | |
14 | Lwy na Cmentarzu Orląt | 26.10. jako 4 | 01.11 jako 2 | Wyd. 01.11 „Spór o historię” | |
15 | Błaszczak w Waszyngtonie, bazy w Polsce | 27.10 jako 2 28.10 jako 3 29.10 jako 5 30.10 jako 9 | 30. 10 jako 7 | ||
16 | PiS szykuje Polexit? | opuszczenie informacyjne | 29.10 jako 5 01.11 jako 6 | ||
17 | Tusk przed komisją Amber Gold | opuszczenie informacyjne | 30.10 jako 3 | 30.10 jako 5 | |
18 | Morawiecki musi sprostować w Krakowie (smog) | 30.10 jako 3 manipulacja informacyjna | 30.10 jako 1 | Wiad.30.10 zawinięte w: „Sukces rządowego program walki ze smogiem” | |
19 | MSZ kontra Min. Spraw. (TK) | 31.10 jako 4 | 31.10 jako 1 | 31.10 jako 1 | Wiad.31.10 zawinięte w: „Praworządność czy dyktat?” |
20 | Policjanci na L4 | opuszczenie informacyjne | 31.10 jako 4 | 31.10 jako 3 02.11 jako 5 |
Jak widać w tab. 4 „Wiadomości” z rozmysłem dobierały wiadomości, przekazywane swoim widzom. O sprawach psujących dobry obraz „dobrej zmiany”- o drugim wypadku kolumny wicepremier B. Szydło, o epidemii L4 wśród policjantów, o kłopotach kandydatki PiS na Rzecznika Praw Dziecka – widzowie tego dziennika nie dowiedzieli się wcale.
O strajku w LOT-cie, niemal codziennie śledzonym przez „Wydarzenia” i „Fakty”, „Wiadomości” informowały jako o: „Dyscyplinarnych zwolnieniach w LOT” (22.10), „Pracownicy LOT podzieleni w sprawie strajku” (23.10) i wreszcie „Strajk w LOT zawieszony”( 27.10). Jak można zawiesić strajk, którego nie było? Widzowie „Wiadomości” o to nie zapytali, bo są jak ryby, głosu nie mają. Mogą jedynie znikać. W połowie 2018 „” Wiadomości” straciły ich pół miliona w porównaniu do połowy 2017.
Te 2 miliony Polaków, którzy jeszcze oglądają dziennik programu pierwszego TVP, zapewne nie zorientowało się również, że premier Mateusz Morawiecki musiał po raz drugi przeprosić za swoje kłamstwo wyborcze w tej kampanii, bo wiadomość o tym została zawinięta w „Sukces rządowego program walki ze smogiem” (30.10). Nie wiedzieli o tym, że prezydent w Berlinie przekonywał Niemców, że brak starych żarówek w sklepach to sprawka Unii Europejskiej. I ta wiadomość została zawinięta w „Wiadomościach” w zupełnie inny temat: „Włosi na celowniku Komisji Europejskiej”, ale o żarówkach nie było ani słowa.
„Wiadomości” doprowadziły do tego, że żeby zrozumieć otaczający nas świat, trzeba oglądać też „Fakty” lub „Wydarzenia”, tak jak za PRL trzeba było słuchać Radia Wolna Europa.
Tab.5 Tematy „Wiadomości” nieobecne w „Wydarzeniach” i „Faktach” między pierwszą a drugą turą wyborów:
| Data | Temat | Uwagi |
1 | 23.10 | Rocznica powstania węgierskiego 1956 | Fatalnie zrobione historycznie |
2 |
| Hiszpanie walczą z nielegalną emigracją | Imigranci w Hiszpanii, Grecji, marsz przez Meksyk. Mnóstwo kłamstw i przemilczeń |
3 |
| Walka o czyste powietrze | Jak rząd wspiera termomodernizację |
4 | 25.10 | Piotr Duda ponownie szefem Solidarności | Sytuacji w LOT (konflikt części pracowników z zarządem) Duda nie komentuje |
5 |
| Jubileusz Obrońców Ojczyzny | W 100-lecie powstania Sztabu Generalnego uroczystości Pod Grobem Nieznanego Żołnierza |
6 |
| Debata konstytucyjna w Wilnie | Spotkanie TK Litwy, Ukrainy, Gruzji, Mołdowy i Polski |
7 |
| Wzór na sukces | Instytut Wzornictwa Przemysłowego organizuje konkurs promujący polskich projektantów. |
8 | 26.10 | Dobre wieści dla polskich rolników | Polska wieprzowina po amerykańskim embargo, znów trafi do USA. Płacą dwa razy tyle, co Niemcy |
9 |
| Tablice pamięci | W miejscach kaźni Polaków montowane są tablice w jęz. polskim i angielskim |
10 |
| Lokalny układ w Karpaczu | Brak wody rezultatem układu korupcyjnego dla budowy Hotelu Gołębiewski w Karpaczu |
11 | 27.10 | Unia Europejska kontra Grupa Wyszehradzka | Premier w Pradze; Macron w Bratysławie bezpardonowo zaatakował Polskę i Węgry |
12 |
| Polski biznes podbija światowe rynki | Forum Wsparcia Polskiego Biznesu za Granica. Przykłady sukcesów |
13 |
| Polscy Bohaterowie Europy Zachodniej | Żołnierze gen. Maczka odwiedzili Bredę w Holandii w rocznice jej wyzwolenia |
14 | 28.10 | Podwójne standardy | Merkel i Macron krytykują brak demokracji w PL, a zbliżają się do Rosji. Niemcy do dziś nie rozliczyli się ze zbrodni II wojny światowej – prez. Duda w „Bild” |
15 |
| Ułatwienia dla małych firm | Mniejsze podatki |
16 | 29.10 | Polska żywność zdobywa świat | Min. Ardanowski zarządził interwencyjny skup jabłek, ale niemieckie firmy szantażują mniejszych graczy, żeby storpedować rządową pomoc dla rolników |
17 |
| Kulisy wielkiej grabieży za rządów PO-PSL | Przesłuchania przed sejmową komisję ds. VAT |
18 |
| Bitwa prawników o ziemię wartą miliony | Walka o tereny po FSO. Polski rząd kontra ukraiński inwestor |
19 |
| Niezwykły zabytek wrócił do Polski | Niemka Ingrid Hack bezpłatnie zwróciła Polsce ceramiczne naczynie ze sfinksem zrabowane przez Niemców podczas wojny. |
20 |
| Żołnierze na medal | Sportowcy poszli do wojska, nazwiska |
21 |
| Orzeł z lasu | W Lipuszu na Pomorzu sadzi się las w kształcie orła |
22 | 30.10 | Sukces rządowego programu walki ze smogiem | Warszawa, Katowice, Kraków to miasta, których mieszkańcy złożyli najwięcej wniosków w ramach programu „Czyste powietrze” |
23 |
| Koniec pobłażliwości dla alimenciarzy | Rząd przyjął projekt ustawy alimentacyjnej, która przyśpieszy płacenie alimentów i zmienia progi alimentacyjne |
24 | 31.10 | Grubsze portfele Polaków | MFW: PL będzie w 2018 miała śladowy deficyt finansów publicznych – 0.3 % PKB |
25 |
| Polacy z Kielc pomagają ofiarom wojny w Syrii | Nie bierzemy migrantów, a pomagamy tam, na miejscu |
26 |
| Cyfrowa podróż w czasie | 70 lat temu powstała polska informatyka |
27 | 01.11 | Rodacy na Syberii | Msza z Irkucka, ksiądz z Wierszyny – korespondent TVP na Syberii |
28 |
| Potrzeba żałoby | Poronienie: prawo do pochówku, zasiłek pogrzebowy, Fundacja Instytut Nadziei |
29 | 02.11 | Pogarda i wezwanie do bojkotu | Reżyser Andrzej Saramonowicz wezwał do bojkotu województwa podkarpackiego |
30 |
| Polacy grają o półfinał | Polska drużyna amfutbolu gra na mistrzostwach świata |
„Wiadomości” coraz bardziej przypominają „Dziennik Telewizyjny” z epoki Gierka, tyle że propagandowo robiony o wiele lepiej.
Wśród 30 tematów z 12 wydań obserwowanych między pierwszą a drugą turą wyborów zebranych w Tab.5, są takie propagandowe perełki, jak „Polska żywność zdobywa świat” z 29.10 o tym, że rząd pomaga rolnikom jak może, ale nie może. Trzy tygodnie wcześniej minister rolnictwa zarządził interwencyjny skup jabłek, co „Wiadomości” usilnie pokazywały. Przed pięcioma dniami „Wydarzenia” Polsatu ogłosiły fiasko tej inicjatywy. „Wiadomości” odkrywają teraz dlaczego: to niemieckie firmy przetwórstwa owocowo-warzywnego, dominujące na polskim rynku, nie chcą do swoich chłodni przyjmować jabłek „interwencyjnych”, bo od konkurencji. Ale jest rozwiązanie: w przyszłym roku będzie już państwowa firma przetwórcza. Dziadek z Wehrmachtu i wiara w państwowe w jednym.
Z kolei z „Dobrych wieści dla polskich rolników”(26.10) dowiadujemy się, że polska wieprzowina po tygodniowym embargo (nic o nim nie było, rzecz jasna) znów trafi do USA. A przy tym tamtejsi importerzy płacą za nią dwa razy tyle, co Niemcy, a są największym odbiorcą polskiej wieprzowiny. W domyśle: w razie Polexitu – jak znalazł.
„Sukces rządowego programu walki ze smogiem” z 30.10. informuje, że do tego programu aplikowało już 8 tys. rodzin, a pierwsze wypłaty będą zaraz, w listopadzie.
„Walka o czyste powietrze” (23.10) jest o tym, jak rząd wspiera termomodernizację.
„Grubsze portfele Polaków” (31.10) – Polska w 2018 będzie miała śladowy deficyt finansów publicznych 0,3% PKB – ogłosił MFW. Zależności między mniejszym deficytem a grubszym portfelem nie wyjaśniono.
„Polski biznes podbija światowe rynki” (27.10) – przykłady sukcesów polskich produktów z Forum Wsparcia Polskiego Biznesu za Granicą.
„Bitwa prawników o ziemię wartą miliony” (29.10) – walka o tereny po FSO. Polski rząd kontra ukraiński inwestor.
I tak można by bez końca. Codzienna, wytrwała walka partii i rządu o lepsze jutro, o dobrobyt Polaków. Maciej Szczepański się kłania.
Z jednym, znamiennym wyjątkiem: jak przychodzi kościelne święto, takie jak Wszystkich Świętych czy Zaduszki, „Wiadomości” zamieniają się w „Informacje Dnia” Telewizji Trwam, której jednak za PRL, podobnie jak mszy św. w TVP, nie było.
1 listopada w czołówce z cmentarzy „Wiadomości” zamieściły wyłącznie głosy duchownych kościoła katolickiego. Radosne święto, bo każdy powołany jest do świętości, bo ktoś na nas czeka. Świętość albo nic – to papież Franciszek oraz biskupi: Kazimierz Nycz, Michał Jędraszewski. I pomnik smoleński na Powązkach. Gościem „Wiadomości” był ksiądz Waldemar Chrostowski, mówiący o czym powinni dziś pamiętać katolicy. Tak jakby innych chrześcijan, niewierzących, a nawet żydów i muzułmanów, wśród widzów TVP nie było.
Tab.6 Błędy w „Wiadomościach” między pierwszą a drugą turą wyborów
Lp | Data | Temat | Uwagi |
26.10 | Dobre wieści dla polskich rolników | Polskie mięso jest już „wolne od amerykańskiego pomoru świń”. Pomyłka prowadzącego Krzysztofa Ziemca, chodzi o pomór afrykański. | |
29.10 | Orzeł z lasu | Las w kształcie orła sadzą leśnicy na100-lecie niepodległości w Lipuszu na Pomorzu. „W 1918 tu była wschodnia granica odrodzonej Rzeczpospolitej”. Granica była, ale zachodnia. | |
01.11 | Rodacy na Syberii | Polacy w syberyjskiej wsi Wierszyna to nie zesłańcy, a osiedleńcy (przyjechali przed pierwszą wojną św. w ramach tzw. reformy ziemskiej premiera Rosji Stołypina). |
Art. 21.1 ustawy o radiofonii i telewizji: Misja publiczna publicznej radiofonii i telewizji
Publiczna radiofonia i telewizja realizuje misję publiczną, oferując, na zasadach określonych w ustawie, całemu społeczeństwu i poszczególnym jego częściom, zróżnicowane programy i inne usługi w zakresie informacji, publicystyki, kultury, rozrywki, edukacji i sportu, cechujące się pluralizmem, bezstronnością, wyważeniem i niezależnością oraz innowacyjnością, wysoką jakością i integralnością przekazu.
W medialnych opracowaniach naukowych dla KRRiT przyjęło się wyjaśniać wymienione na końcu art.21.1 pojęcia w sposób następujący:
Pluralizm to zróżnicowanie doboru postaci z uwzględnieniem przynależności partyjnej, prezentowanie ich w zbliżony sposób, bez faworyzowania żadnej ze stron w sposobie przedstawienia,
udzielania głosu („setki”), prezentacji materiału wideo.
Bezstronność to nie faworyzowanie żadnej ze stron dyskursu politycznego, minimalne wyrażanie własnych opinii przez dziennikarza.
Wyważenie to stosunek dziennikarza do przedstawianej osoby: unikanie zarówno negacji i utrudniania jej wypowiedzi, jak i brania jej strony poprzez prezentację korzystnych przykładów i argumentów oraz przedłużanie czasu wypowiedzi.
Niezależność to swoboda doboru tematów i osób, takie prowadzenie tematu, by uniemożliwić jednostronną prezentację poglądów.
Integralność to zrozumiałość przekazu, zachowanie jednolitego poziomu edytorskiego we wszystkich tematach.
Jakość to posługiwanie się poprawną polszczyzną, unikanie błędów w kadrowaniu, montażu, infografikach, belkach, podpisach gości.
Pierwsza i druga część raportu Towarzystwa Dziennikarskiego na temat traktowania wyborów samorządowych przez „Wiadomości” TVP niezbicie dowodzi, że wymogi art.21.1 są przez nadawcę publicznego wielokrotnie, świadomie i konsekwentnie łamane. Przyznaje to zresztą sam prezes TVP.
„TVP po prostu stała się przeciwwagą dla TVN i Polsatu, które prawie już nie informują o pracach państwa i rządu, tylko zajmują się metodycznym zwalczaniem obozu rządzącego. Telewizja publiczna musi to równoważyć. Dlatego wyważenie i pluralizm nie powinny być rozliczane na poziomie TVP, tylko w bilansie wszystkich wiodących mediów elektronicznych w Polsce” (Jacek Kurski, wywiad dla Rzeczpospolitej, 2017.10.19).
W lutym 2017 Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zauważyła: „negatywnie ocenione przez KRRiT, świadome działania nadawcy związane z akcentowaniem tylko określonych informacji, a omijaniem innych, niereagowaniem na nieprawdę, podsycaniem społecznego napięcia, dążeniem do sensacji, a także ukierunkowaniem wszelkich negatywnych emocji widza bezpośrednio pod adresem konkretnych osób i grup, co może nosić znamiona propagowania mowy nienawiści”.
Chodziło o „Fakty” TVN, które przez tydzień obejrzała i skrytykowała poseł PiS, Krystyna Pawłowicz, domagając się podjęcia działań przez KRRiT. Art. 38 ustawy o rtv stanowi, że koncesję cofa się, jeśli nadawca rażąco narusza warunki określone w ustawie lub w koncesji. Koncesja TVN z 2013 r. zawiera sformułowanie: „[program będzie] 5. rzetelnie i obiektywnie informował, komentował, wielostronnie przedstawiał wydarzenia krajowe i zagraniczne, tak by zapewnić odbiorcom zdobycie wiedzy i orientacji w kwestiach społecznych, gospodarczych i politycznych”. KRRiT koncesji TVN nie cofnęła.
A co ze skargami na TVP? Nadawca publiczny działa bez koncesji, a więc KRRiT cofnąć jej nie może.
Pozostaje więc zwracać się do opinii publicznej oraz polskich i międzynarodowych instytucji zajmującym się obroną wolności słowa, co niniejszym czynimy.
Andrzej Krajewski
w imieniu zespołu obserwatorów
Warszawa, 7 listopada 2018 r.
Cookie | Duration | Description |
---|---|---|
cookielawinfo-checkbox-analytics | 11 months | Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Plik cookie służy do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Analityka”. |
cookielawinfo-checkbox-functional | 11 months | Plik cookie jest ustawiany przez zgodę na pliki cookie RODO, aby rejestrować zgodę użytkownika na pliki cookie w kategorii „Funkcjonalne”. |
cookielawinfo-checkbox-necessary | 11 months | Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Pliki cookie służą do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Niezbędne”. |
cookielawinfo-checkbox-others | 11 months | Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Plik cookie służy do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Inne”. |
cookielawinfo-checkbox-performance | 11 months | Ten plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent. Plik cookie służy do przechowywania zgody użytkownika na pliki cookie w kategorii „Wydajność”. |
viewed_cookie_policy | 11 months | Plik cookie jest ustawiany przez wtyczkę RODO Cookie Consent i służy do przechowywania informacji, czy użytkownik wyraził zgodę na korzystanie z plików cookie. Nie przechowuje żadnych danych osobowych. |